 |
Let op het merk, let op het loodje.
(Klik op de illustraties voor een groter beeld) |
Sylvia Witteman herinnerde me er weer aan. Hoe ik in de
jaren tachtig, tijdens mijn studie politicologie, op het Waterlooplein speurde
naar boeken over opvoeding, de taken in het huishouden en de rolverdeling
tussen man en vrouw. We zaten in die tijd in een ‘feministische golf’, en dat
betekende dat je je als mannelijk student te allen tijde moest kunnen verantwoorden
voor je seksistiese gedrag. Enige vakliteratuur kwam daarbij allicht van pas.
Zo heb ik een behoorlijke historische verzameling aangelegd met literatuur over
‘hoe het eigenlijk heurt’.
Een bijzondere plaats is daarin weggelegd voor de
‘huwelijksboeken’. Kort na de oorlog kregen stellen die in ondertrouw gingen
van de gemeente een boek met tips over hoe je je leven en je huishouden het
best kon inrichten. Met onder andere recepten, een huishoudboekje,
schoonmaakroosters, etiquette, woninginrichting, babyverzorging, nuttige
handwerken, hobby’s die niks kosten, lijsten met de musea en bioscopen in
Amsterdam en de posttarieven. Het geheel bekostigd uit prachtige, nu
nostalgische, advertenties.
Eén van die huwelijksboeken in mijn verzameling is het
‘Geschenk voor het bruidspaar’ van uitgeverij Hexspoor uit 1950. Ik zou
pagina’s kunnen vullen met citaten. Lees vooral de illustraties na (even
klikken voor een groter beeld).
Het was vla na de oorlog, dus de mensen hadden weinig tot niks.
IKEA was nog niet uitgevonden. Gordijnen naaide je zelf, net zoals je eigen
kleren en de baby uitzet.
In het hoofdstuk ‘Knoop de eindjes aan elkaar’ worden de
vaste lasten besproken:
“ZIEKENFONDS, GEZONDHEIDSZORG
In het algemeen “gezondheidszorg” behoort tot de
noodzakelijke posten waarop zeker niet kan worden bezuinigd. In veel gevallen
zal het aanbevelenswaardig zijn het risico van ziekte te dekken door aansluiting
bij een ziekenfonds. (...)
CONTRIBUTIES
Deze kunnen beperkt blijven tot lidmaatschap van
kerkgenootschap, vakvereniging, liefdadige instellingen.
COURANTEN, TIJDSCHRIFTEN
Ziedaar een post die ons buitengewoon gemakkelijk ertoe
brengt de wenselijkheid sterker te doen spreken dan de noodzakelijkheid. Vooral
in deze tijd van leeshonger komt men er eerder toe dan vroeger zich op vele
dag- en weekbladen te abonneren. Hier zal dus selectie zijn geboden.
(...)
TELEFOON, RADIO
De noodzakelijkheid van telefoon is meestal wel aanwezig, al
was het alleen maar voor tijdsbesparing. Radio zal node kunnen worden gemist.
Hierin toch zit een mogelijkheid van ontwikkeling en genoegen die de
betrekkelijk geringe kosten ruimschoots vergoedt.”
Je was met andere woorden vanzelfsprekend lid van het ziekenfonds,
de kerk en de vakbond. Je had een abonnement op minstens één krant, telefoon leverde nog tijdsbesparing op en de radio
stond centraal in de huiskamer.
 |
| De ideale huiskamer, met het radiomeubel op nummer 6 |
‘Een pasgetrouwd vrouwtje’ had overigens weinig tijd om bij
de radio te zitten als je de lijst met ‘dagelijkse wederkerende werkzaamheden'
bekijkt.
 |
Er waren ook wekelijkse terugkerende bezigheden,
en voor elk vertrek in het huis is ook nog een 'grote beurt' beschreven |
Voor vertier kon je in Amsterdam naar dezelfde musea als nu,
alleen soms op een andere plek. Bioscopen waren er te kust en te keur, meer dan
nu. Bij gebrek aan internet speelde je correspondentieschaak. Als je geen geld had voor de bioscoop kon je altijd nog gaan
wandelen. Bijvoorbeeld “Naar het Bos met een 2000 meter lange roeibaan.”
Wees zuinig. Er is een apart hoofdstuk aan gewijd. “Ook met
het keukenmateriaal dient zuinig te worden omgegaan, want de jonge huisvrouw
zal er lang mee moeten doen.”
“(...)matrassen krijgen vaak een minder zachtzinnige
behandeling met de mattenklopper, wat de levensduur niet ten goede komt. De
vlijtige huisvrouw slaat, in haar schoonmaakvreugde, haar matrassen juist kapot."
Schoonmaakvreugde, kom daar nog eens om, vandaag de dag. Diet Groothuis uitgezonderd natuurlijk.
Labels: Amsterdam, dagbladen, Diet Groothuis, etiquette, feminisme, Geschenk voor het bruidspaar, huishouden, jaren '50, kranten, mediagebruik, radio, schoonmaken, tijdschriften, Unox